Αντίληψη φωτός στα πουλιά

ΠΟΥΛΙΑ ΚΑΙ ΦΩΣ

Πολλά έχουν ειπωθεί κατά καιρούς για το θέμα του φωτισμού των πουλιών. Αντίθετα από τον άνθρωπο, τα περισσότερα ζώα μα  κυρίως τα πουλιά, εξαρτώνται από τον ημερήσιο ηλιακό κύκλο και τις εποχές για να ρυθμίσουν τον μεταβολισμό τους και γενικότερα το βιολογικό ρολόι τους. Και ειδικά τα πουλιά έχουν πολύ ψηλά ανεπτυγμένη την αίσθηση του φωτός. Αντίθετα από εμάς τους ανθρώπους, που αντιλαμβανόμαστε το φως μέσα από τα μάτια, τα πουλιά έχουν ένα πρόσθετο τρόπο να αντιλαμβάνονται το φως. Ενα ειδικό αδένα γύρω από το μάτι τους. Αυτό το όργανο δουλεύει σε συνεργασία με το φως που λαμβάνει ένα πουλί από το μάτι, επηρεάζοντας τον κωνοειδή και βλεννογόνο αδένα μέσα στον εγκέφαλό του, που είναι και υπεύθυνοι για την ανάπτυξη «Θερμόαιμων» ζώων. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι το φως, η ένταση και οι διάφορες χρωματικές παραλλαγές του επηρεάζουν το πουλί, λειτουργώντας  σαν μηχανισμός ρύθμισης που καθορίζει το καθημερινό ρολόι του. Το ηλιακό φως επηρεάζει όμως και την υγεία του ζώου. Η υπεριώδης ακτινοβολία  (UV) προστατεύει - σε συνεργασία με το ανοσιοποιητικό σύστημα - το πουλί από επιφανειακά μικρόβια και βακτήρια, το κάνει να αισθάνεται ψυχολογικά καλά, με τη έννοια του ότι βιολογικά καταλαβαίνει ότι βρίσκεται σε μια φυσιολογική περιβαλοντολογική κατάσταση και έτσι συνεχίζει τον φυσικό ρυθμό ζωής του. Πολλά ζώα επίσης, χρησιμοποιούν το ηλιακό φως για να συνθέσουν τη βιταμίνη D. Πρέπει επίσης να αντιληφθούμε, ότι οι οπτικές ικανότητες ενός πουλιού είναι αρκετά διαφορετικές από τις ανθρώπινες. Εμείς έχουμε την λεγόμενη τριχρωματική όραση (βλέπουμε τρία πρωτεύοντα χρώματα) ενώ τα πουλιά έχουν τετραχρωματική όραση. Όλα τα παραπάνω τα αναφέρω για να δείξω πόσο σημαντικό είναι το θέμα του φωτισμού για τη ζωή ενός πουλιού. Ας σκεφτούμε τώρα την κατάσταση ενός πουλιού σε κλουβί. Αν είναι σε έξωτερικό χώρο του σπιτιού μας, τότε δε χρειάζεται να μιλάμε για τεχνητό φωτισμό. Η πραγματικότητα όμως, είναι ότι συνήθως είναι μέσα σε κάποιο δωμάτιο και η δική μας δουλειά είναι να του δώσουμε όσο πιο σωστό τεχνητό φωτισμό γίνεται, ούτως ώστε να μη διαταραχτεί το βιολογικό του ρολόι, για τους λόγους που ήδη αναφέραμε.

ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΟΥΣ ΦΑΣΜΑΤΟΣ

Ετσι ερχόμαστε στο φωτισμό πλήρους φάσματος. Αντίθετα με διάφορες άλλες απόψεις, μόνο οι λάμπες φθορίου μπορούν να είναι πλήρους φάσματος χωρίς να είναι ακατάλληλες για τα πουλιά. Και αυτές  για να «πιάσουν» το πλήρες φάσμα πρέπει να έχουν CRI >90 (CRI: Δείκτης Χρωματικής Απόδοσης) και θερμοκρασία χρώματος 5000 - 5500 Κelvin, χωρίς όμως να αποκλείονται και μεγαλύτερες τιμές από αυτές που αναφέρω. Η παραπάνω τιμή έχει προέλθει από επιστημονικές μετρήσεις που έχουν γίνει στις ημέρες του θερινού ηλιοστασίου το μεσημέρι. Εκείνη την ώρα θεωρείται ότι το φως του ήλιου δίνει τα χρώματα με CRI 100 και έχει μετρηθεί η θερμοκρασία  χρώματος 5000 Κ. Μία τέλεια λάμπα θα είχε λοιπόν CRI 100/5000 K. Υπάρχει τέτοια λυχνία; Με την σημερινή τεχνολογία όχι! Παραθέτω εδώ ότι οι ίδιες έρευνες αναφέρουν ότι, όσο πιο μεγάλη είναι η θερμοκρασία χρώματος, τόσο πιο μπλε γίνεται το φως,  πράγμα που δεν θέλουμε για λόγους που εξηγούμε παρακάτω. Χρησιμοποιούμε λοιπόν λαμπτήρες φθορισμού επειδή τα χαρακτηριστικά τους είναι πολύ κοντά στις επιθυμητές τιμές και έχουν πιο ομαλή λειτουργία, όσον αφορά την θερμοκρασία χρώματος σε σχέση με τους λαμπτήρες πυρακτώσεως. Προσοχή όμως! με μεγαλύτερες τιμές θα έχουμε εκκόλαψη περισσοτέρων θηλυκών πουλιών!

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΛΥΧΝΙΩΝ

Ολες από τις παραπάνω λάμπες μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα μήκη των 48” ή 60” in και 120 ή 150 cm. Συνιστάται η χρήση λάμπας με CRI 92 ή μεγαλύτερο με σκοπό να επιτευχθεί η μεγαλύτερη περίοδος ζωής. Οι λάμπες πρέπει να αλλάζονται κάθε 9000 ώρες (2 χρόνια ) εκτός μερικών εξαιρέσεων που πρέπει να αλλάζονται κάθε χρόνο. Οι παλιές λάμπες  δεν αχρηστεύονται όμως και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για άλλο σκοπό. Οι λάμπες πρέπει να τοποθετούνται ανά ζεύγη, γιατί η μία μόνη δεν παράγει αρκετό φως που να είναι χρήσιμο για το πουλί. Ο καλύτερος και πιο φυσικός τρόπος τοποθέτησης είναι στο ταβάνι. ΄Ετσι επιτυγχάνουμε δύο πράγματα: Πρώτον το φως κατευθύνεται προς τα κάτω, όπως ακριβώς στο φυσικό περιβάλλον. Αυτό βοηθάει  το πουλί να νομίζει ότι το φως έρχεται από φυσική πηγή. Δεύτερον,  είναι πιο εύκολο να ελέγξουμε το φως. Το πολύ λαμπερό φως δεν είναι καλό και, αν ο χώρος δείχνει υπερφωτισμένος, τότε μάλλον είναι. Οι ίδιοι κανόνες της «άνετης και ξεκούραστης όρασης» ισχύουν και για τα πουλιά και για τον άνθρωπο. Τοποθετήστε τις λάμπες στα πλάγια, μόνο όταν η κατασκευή του κλουβιού δεν επιτρέπει να κρεμάσετε τις λάμπες από πάνω του. Μην τοποθετείτε τις λάμπες κοντά στο κλουβί. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται για τα ερπετά και είναι αχρείαστη για τα πουλιά. Τώρα, το τελευταίο θέμα που πρέπει να λάβουμε υπ’όψιν μας είναι το σοβαρό θέμα της φωτοπεριόδου. Όπως προαναφέραμε, η φωτοπερίοδος ρυθμίζει το βιολογικό ρολόι του πουλιού. Ετσι, αντιλαμβανόμαστε πόσο μεγάλη σημασία έχει ένα καλό και προγραμματισμένο σχέδιο φωτισμού για τα πουλιά μας. Ο μόνος σοβαρός τρόπος να επιτευχθεί αυτό, είναι η σύνδεση του συστήματος φωτισμού με ένα timer. Με αυτό τον τρόπο θα εξασφαλίσουμε τη σωστή ποσότητα φωτός που πρέπει να παίρνουν τα πουλιά μας καθημερινά. Τα πουλιά χρειάζονται 10-14 ώρες φως ημερησίως. Είναι καλύτερα να ρυθμίζουμε τον χρονοδιακόπτη να ανάβη τις λάμπες μια ώρα μετά την ανατολή και να τις σβήνη μια ώρα πρίν τη δύση ή να έχει τη δυνατότητα της προσομοίωσης του ημερήσιου κύκλου.  Με αυτό τον τρόπο, προσπαθούμε και σε μεγάλο βαθμό επιτυγχάνουμε, να προσομοιώσουμε την φυσική φωτοπερίοδο.

ΛΥΧΝΙΕΣ ΕΝΥΔΡΕΙΟΥ – Η ΕΡΕΥΝΑ  ΤΟΥ DR. JOHN OTT

Πολλοί χρησιμοποιούν λυχνίες ενυδρείου για τα πουλιά, εξ’ αιτίας του αποδεκτού CRI που έχουν. Για να πετύχουν όμως αυτό το καλό χαρακτηριστικό, θυσιάζουν κάποια άλλα! Οι λυχνίες ενυδρείου ονομάζονται και ακτινικές ή μπλε και αυτό γιατί συγκεντρώνουν την ενέργεια τους στο μπλε χρώμα. Επειδή οι λυχνίες ενυδρείου χρησιμοποιούνται στο νερό, το νερό έχει από τη φύση του την ιδιότητα να απορροφά γρηγορότερα τα χρώματα που βρίσκονται στις χαμηλότερες συχνότητες του φωτός (δηλαδή το μπλε), απ΄ότι τα χρώματα που βρίσκονται στις μεσαίες και μακρές συχνότητες (δηλαδή το κόκκινο). Για να εισχωρήσει λοιπόν, ένα πιο εξισορροπημένο φως όσο βαθύτερα γίνεται στο νερό, χρησιμοποιούνται οι λυχνίες ενυδρείου που συγκεντρώνουν την ενέργεια τους στο μπλε χρώμα. Έτσι φωτίζονται ποιο σωστά τα υποβρύχια αντικείμενα. Αλλά τα πουλιά δεν ζουν υποβρυχίως, πετάνε ψηλά! Υπάρχουν όμως και άλλοι λόγοι: Είναι γνωστό ότι η εφαρμογή μονοχρωματικού κόκκινου φωτός μεγαλώνει την παραγωγή αυγών και μειώνει κακές συμπεριφορές  όπως το τσίμπημα των δακτύλων και το μάδημα. Αυτό παρατηρήθηκε από τις λυχνίες πυρακτώσεως που επικεντρώνουν την ενέργειά τους στο υπεριώδες και κόκκινο φάσμα.  Άρα, λυχνίες ακόμα και φθορίου με ανεπαρκές κόκκινο φάσμα μπορούν να δημιουργήσουν πολλαπλά προβλήματα! Όταν ο Dr. John Ott άρχισε τις έρευνές του γύρω από τον φωτισμό, παρατήρησε ότι  η εφαρμογή μονοχρωματικού μπλε φωτός επιδρούσε στις σεξουαλικές αναλογίες πολλών ζώων. Πειραματόζωα που εκτέθηκαν σε αυτό, γεννούσαν περισσότερα θυληκά! Αυτό το πείραμα επαναλήφθηκε πολλές φορές και με διαφορετικά είδη με το ίδιο αποτέλεσμα. Η εφαρμογή του μπλε φωτός έφερνε περισσότερα θηλυκά και μάλιστα πολλές φορές πρόωρα! Ίσως αυτό να μην φαίνεται κακό σε πολλούς, αλλά υπάρχει και μια δευτερεύουσα ανακάλυψη. Το μπλε μπορεί να λειτουργήσει και ενάντια στα κύτταρα μειώνοντας τη ζωή τους! Επίσης η έλλειψη ισορροπημένου μπλε φωτισμού, έχει παρατηρηθεί από τον Dr. John Ott, ότι δημιουργεί αδυνάτισμα ή και χάσιμο της αντοχής της αντίστασης στις αρρώστιες και την ληθαργική συμπεριφορά του πουλιού. Μετά από όλα αυτά  νομίζω ότι γίνεται ξεκάθαρο ποιες λάμπες είναι και οι κατάλληλες. Χωρίς μια ισορροπημένη πηγή φωτός ο ενδοκρινικός κύκλος ενός πουλιού επηρεάζεται και μαζί κάθε πτυχή στη ζωή ενός πουλιού.

Πηγή:  http://www.malinois.gr/maingr.htm